خمیردندان دوران بارداری

به طور کلی اصلاح سلامت دهان به معنی سلامت محیط دهان ، دندان ها و لثه ها می باشد .

در دوران بارداری ، مراقبت از سلامت دهان و دندان ، اهمیت بسیار ویژه ای دارد .در این دوران به علت تغییرات هورمونی در بدن مادر  تا حد زیادی  مشکلات و بیماری های دهان و دندان افزایش می یابند ، به طور مثال در بعضی از تحقیقات انجام شده در زمینه بیماری های پریودنتال نتایج حاکی از ارتباط مستقیم بین بیماری های لثه و بروز مخاطرات جدی برای مادر از جمله بروز زایمان زودرس بوده است.زایمان زودرس ، زایمانی است که قبل از تکمیل ساختار بدن جنین در 37 هفته و پیش از موعد مقرر رخ دهد . نوزادانی که در اثر زایمان زودرس متولد می شوند بیشتر از سایر کودکان در معرض ابتلا به بیماری ها قرار خواهند گرفت .

به همین دلیل در دوران بارداری می بایست بیش از پیش مراقبت وسلامت دندان ها را در اولویت قرار دهید. به طور منظم و روزی دو بار مسواک بزنید، از استفاده از خمیر دندان های معمولی اجتناب کنید و حتما از خمیر دندان های مخصوص دوران بارداری استفاده کنید .هر شب قبل از خواب نیز از نخ دندان استفاده کنید .  

روش های مراقب  از سلامت دهان و دندان در دوران بارداری  

برای حفظ سلامت دندان ها و لثه در دوران بارداری و نیز به منظور پیشگیری از پوسیدگی دندان ها می توانید از روش های زیر استفاده نمائید .

◄در روز دو مرتبه دندان های خود را مسواک بزنید و برای این کار حتما از خمیر دندان های مخصوص دوران بارداری استفاده کنید . در صورتیکه به این نوع خمیر دندان ها دسترسی نداشتید می توانید از خمیر دندان های فاقد سولفات و فلوراید استفاده نمائید .

تفاوت عمده ی خمیر دندان های مخصوص دوران بارداری با سایر خمیر دندان ها در استفاده از مواد سالم ، همچنین حذف و جایگزین کردن ترکیبات مضر برای خانم های باردار می باشد .

این نوع خمیر دندان ها می بایست فاقد ترکیبات فلوراید ، ترکیبات سولفات ، مواد نگه دارنده خطرناک مانند تری کلوزان ، یون های فلزات سنگین مانند تیتانیوم و نیز رنگ ها و اسانس های شیمیایی و صنعتی می باشند .زیرا تمام این مواد یونی بوده و  از طریق مخاط دهان جذب شده و مستقیما وارد گردش خون مادر می شوند که متقابلا بر روی جنین عوارض سوئی خواهد داشت  .

به عنوان مثال در برخی مطالعات که بر روی موش های باردار انجام شده است  به اثبات رسیده است که یون فلوراید حتی می تواند در بافت جفت نیز رسوب پیدا کند و منجر به بیماری هایی از جمله فلوروزیس و سایر عوارض مرتبط با مسمومیت با فلوراید ، گردد .

از طرف دیگر در تمام مطالعات ، اثر مخرب تشدید زخم و التهاب لثه ها و نیز افزایش حساسیت بافت مخاط دهان در اثر استفاده از ترکیبات سولفات در خمیر دندان ها به اثبات رسیده است .

لذا لازم است در دوران بارداری قبل از خرید خمیر دندان حتما به نوع خمیر دندان و ترکیبات استفاده شده در فرمول آن توجه ویژه ای داشته باشید .  

◄از مسواک های بسیار نرم استفاده کنید. حتما روزی یکبار از نخ دندان استفاده کنید تا مطمئن شوید مواد غذایی در بین دندان ها باقی نمانده و از تشکیل جرم و پلاک دندانی ، پیشگیری نمائید .

◄ سعی کنید حداقل با فاصله ی زمانی 6 ماهه به دندان پزشک مراجعه کنید و از سلامتی دندان های خود اطمینان حاصل کنید ، ضمنا به دندانپزشک خود بگوئید که باردار هستید .

◄ رژیم غذایی خود را تغییر دهید از مصرف شیرینی جات اجتناب کنید و غذاهای سالم را جایگزین فست فود ها و غذاهای کنسرو شده کنید . میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید و گوشت بدون چربی و لبنیات کم چرب را در وعده های خود استفاده کنید . آب را به جای سایر نوشیدنی ها  خصوصا نوشیدنی های گازدار مانند نوشابه ، دوغ ، ماع الشعیر و آبمیوه های گازدار، مصرف کنید.

◄به هیچ عنوان سیگار نکشید و از استفاده از هر نوشیدنی حاوی الکل اجتناب کنید .

اثرات بارداری بر سلامت دهان و دندان

در دوران بارداری مانند سایر قسمت های بدن دندان ها و لثه ها نیز دچار تغییراتی خواهند شد . در این دوران سطح هورمون های بدن مادر ( از جمله استروژن و پروژسترون ) ، افزایش می یابد .

با افزایش سطح این هورمون ها  احتمال ابتلا به بیماری های دهان و دندان بالاتر می رود .

سبک و عادت غذایی در خانم های باردار نیز تغییر می کند و استفاده از بعضی از مواد خوراکی به نسبت گذشته بیشتر می شود که همین تغییر سبک غذا خوردن روی سلامت  دندان ها و  لثه ها  اثر گذار خواهد بود .  در این دوران اکثر خانم ها  به علت حساسیت لثه کمتر از مسواک ونخ دندان استفاده می کنند .  

از جمله تغییرات و مشکلات دهان و دندان که در دوره ی بارداری پدیدار می شوند میتوان به موارد زیر اشاره کرد .

پوسیدگی دندان  ( ایجاد حفره برروی  دندان ها ) :

 در طول دوره ی بارداری حفره های کوچک و نقاط آسیب دیده بر روی سطح دندان  ، افزایش یافته و احتمال پوسیدگی دندان ها در این دوره بیشتر از حالت معمولی است . از آنجایی که  ترکیبات فلوراید برای استفاده  روزانه در دوران بارداری مناسب نمی باشند پیشنهاد می گردد از خمیر دندان های حاوی نمک خوراکی ( ونه نمک دریایی ) جهت جلوگیری از پوسیدگی استفاده گردد . اغلب خمیر دندان های مخصوص دوران بارداری حاوی نمک یا سدیم کلراید می باشند .

التهاب مخاط و لثه ها :

 التهاب به طور کلی با قرمز شدن و تورم لثه قابل رویت می باشد . علائم التهاب لثه می تواند شامل  افزایش قرمزی ، متورم شدن و افزایش حساسیت لثه ها  ، نازک شدن و حتی خونریزی لثه در زمان مسواک زدن باشد . نتایج مطالعات نشان می دهد  به طور میانگین  تا 70 %  خانم ها در دوران بارداری دچار التهاب لثه خواهند شد .در صورتی که از خمیر دندان های معمولی که حاوی درصد بالایی از ترکیبات سولفات هستند دردوران بارداری استفاده شود ، عوارضی از جمله تحریک بافت لثه ، تشدید التهاب و عدم بهبودی زخم های دهانی  را به دنبال خواهد داشت .

 شل شدن دندانها :

افزایش و تغییرات هورمونی در بدن خانم های باردار می تواند موقتا منجر به شل شدن دندان ها در بافت لثه گردد. 

 مشکلات پریودنتال :

 منظور از اصطلاح پریودنتیت بیماری التهاب شدید لثه می باشد. اگر خانم باردار دچار پریودنتیت شود و تحت درمان قرار نگیرد ، می تواند منجر به چرک کردن بافت لثه شده و حتی باعث آسیب به ساختار استخوان های فک شود که در این صورت ممکن است دندان ها نیز شل شوند و یا حتی باعث کنده شدن دندان ها شود . التهاب شدید لثه می تواند باعث ورود باکتری ها به جریان خون مادر شده که بسیار خطرناک بوده  که می بایست به صورت اورژانسی تحت مراقبت و درمان قرار گیرد .

یکی از عواملی بروز پریودنتیت ، مصرف دخانیات از جمله سیگار می باشد . همچنین استفاده از خمیر دندان های حاوی سولفات باعث تشدید التهاب و کند شدن روند بهبودی لثه توسط خود بدن می شوند .